Buaidh obair dhaoine air an àrainneachd nàdarraGnàth-shìde tundra

Ri linn àrdachadh sluaigh a’ cur cuideam air an àrainneachd, gheibhear gainnead uisge is truailleadh, dì-choillteachadh is bochdainn. Dh’fhaodadh ro-innleachdan manaidsidh ana-caitheamh a lùghdachadh.

Part of Cruinn-eòlasBuaidh obair dhaoine air an àrainneachd nàdarra

Gnàth-shìde tundra

Far a bheil e

Far a bheil Tundra
Figure caption,
Far a bheil gnàth-shìde tundra

Dealbh-tìre tundra as t-samhradh

Gheibhear àrainneachd tundra san leth-chruinne a tuath timcheall air Cearcall na h-Artaig. Tha àitichean sa bheil gnàth-shìde tundra artaigeach a' gabhail a-steach:

  • Ameireaga a Tuath, me Canada a Tuath agus Alasga
  • An Roinn Eòrpa, me Innis Tìle agus ceann a tuath nan Dùthchannan Lochlannach
  • Àisia, me ceann a tuath na Ruis agus Siberia
Damh musgach anns an Tundra Artaigeach
Image caption,
Damh musgach anns an Tundra Artaigeach

Tha seòrsa eile de thundra ann ris an canar tundra ailpeach, agus tha sin air mullach bheanntan àrda air feadh an t-saoghail.

Fiosrachadh mu ghnàth-shìde tundra

SgÏre Tundra: Baker Lake, Canada
Figure caption,
Sgìrean tundra

Tha àrainneachd san tundra uabhasach fuar le glè bheag de shileadh, agus 's e sneachd as motha a tha sa bheagan sin. Bidh an teòthachd fo 0°C a' mhòr-chuid dhen bhliadhna. Tha an teòthachd chuibheasach bhliadhnail mu -28°C agus faodaidh e bhith cho fuar ri -70°C. Tha atharrachadh mòr san teòthachd ann oir faodaidh e èirigh gu 12°C ann am mìosan an t-samhraidh. Uaireannan canar fàsach fuar ri dealbhan-tìre tundra oir tha an sileadh bliadhnail nas lugha na 250mm. Faodaidh gaoth mhòr, reòta a bhith ann. As t-samhradh bidh grunn sheachdainean ann nuair a bhios an latha ann fad na h-ùine – bidh a' ghrian a' deàrrsadh an ìre mhath fad nan 24 uairean. Sin as coireach gun canar Tìr Grian na Meadhan-oidhche ris. Tha an geamhradh fada agus dorcha – faodaidh na h-oidhcheannan maireachdainn fad sheachdainean gun a' ghrian a bhith ag èirigh cha mhòr idir.

Tha a' ghnàth-shìde chruaidh a' ciallachadh nach eil an tundra torrach. 'S e glè bheag a bhios a' fàs, fiù 's as t-samhradh mar a chithear san dealbh:

Tundra Artaigeach ann an Roinn Yokon, Canada
Image caption,
Tundra Artaigeach ann an Roinn Yokon, Canada