Talking about the present
Read the following passage written by Sara, which describes what she likes to do over the weekend.
Dros y penwythnos, dw i’n cysgu tanuntil hanner awr wedi deg. Yna, mae Mam yn rhoi lifft i fi i’r dref achos dw i’n gweithio mewn caffi amser cinio.
Fel arfer, dw i’n gorffen am dri o’r gloch ac yna dw i’n cyfarfod âto meet Jack, fy cariadboyfriend/girlfriend i, yn y parc. Mae e’n gweithio mewn siop tan dri o’r gloch bob dydd Sadwrn. Fel arfer, rydyn ni’n cerdded o gwmpas y dref neu, weithiau, rydyn ni’n mynd i’r sinema.
Weithiau, rydyn ni’n cyfarfod â ffrindiau Jack. Maen nhw’n gwirionsilly – ond maen nhw’n hwyl! Maen nhw eisiau mynd allan bob nos Sadwrn ond weithiau, mae Jack a fi eisiau aros i mewn i wylio ffilm. “Rydych chi’n ddiflas iawn,” maen nhw’n dweud.
Question
Find the following expressions in Sara’s account:
- I sleep…
- Mum gives…
- He works…
- We walk…
- You (plural) are boring...
- They say...
- Dw i’n cysgu…
- Mae Mam yn rhoi…
- Mae o’n gweithio.../ Mae e’n gweithio...
- Rydyn ni’n cerdded…
- Rydych chi’n ddiflas...
- Maen nhw’n dweud...
The negative forms are as follows:
| Present tense | Negative forms |
| Dw i’n…/Rydw i’n… | Dw i ddim yn…/Dydw i ddim yn… |
| Rwyt ti’n… | Dwyt ti ddim yn… |
| Mae e’n/o’n… | Dydy e/o ddim yn… |
| Mae hi’n… | Dydy hi ddim yn… |
| Mae George yn… | Dydy George ddim yn… |
| Rydyn ni’n… | Dydyn ni ddim yn… |
| Rydych chi’n… | Dydych chi ddim yn… |
| Maen nhw’n… | Dydyn nhw ddim yn… |
| Present tense | Dw i’n…/Rydw i’n… |
|---|---|
| Negative forms | Dw i ddim yn…/Dydw i ddim yn… |
| Present tense | Rwyt ti’n… |
|---|---|
| Negative forms | Dwyt ti ddim yn… |
| Present tense | Mae e’n/o’n… |
|---|---|
| Negative forms | Dydy e/o ddim yn… |
| Present tense | Mae hi’n… |
|---|---|
| Negative forms | Dydy hi ddim yn… |
| Present tense | Mae George yn… |
|---|---|
| Negative forms | Dydy George ddim yn… |
| Present tense | Rydyn ni’n… |
|---|---|
| Negative forms | Dydyn ni ddim yn… |
| Present tense | Rydych chi’n… |
|---|---|
| Negative forms | Dydych chi ddim yn… |
| Present tense | Maen nhw’n… |
|---|---|
| Negative forms | Dydyn nhw ddim yn… |
Question
Change the following sentences into the negative.
- Dw i’n codi’n gynnar ar fore Sadwrn.
- Mae fy ffrind i’n gweithio mewn siop.
- Rydyn ni’n mynd i’r sinema bob wythnos.
- Maen nhw’n flasus iawn.
- Dw i ddim yn codi’n gynnar ar fore Sadwrn.
- Dydy fy ffrind i ddim yn gweithio mewn siop.
- Dydyn ni ddim yn mynd i’r sinema bob wythnos.
- Dydyn nhw ddim yn flasus iawn.
Exercise
Why not prepare a piece to explain what you and your friends usually do and don’t do over the weekend?
Asking questions
The most common questions you will need to ask are:
Wyt ti’n…? – Do you/Are you (singular)…?
Ydych chi’n…? – Do you/Are you (polite and plural)…?
Ydy e’n/o’n…? – Does he…/Is he…?
Ydy hi’n…? – Does she…/Is she…?
Ydy George yn…? – Does George…/Is George…?
Ydyn nhw’n…? – Do they…/Are they…?
Do you know how to answer these questions? Before you move on, why not jot down the Yes and No answers to these types of questions and then check your answers with the examples below?
Follow these tips to remember the responses to Wyt ti…? and Oes…? questions in Welsh.